BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç
Madde 1 – Bu yönergenin amacı, Galatasaray Üniversitesinde yapılacak olan bilimsel araştırma, yayın, eğitim-öğretim, birimler ve bireylerarası ilişkilerde etik ilkelere uyulmasını sağlamak, mevcut ilke ve kurallar doğrultusunda görüş bildirmek, gerektiğinde yenilerini oluşturmak, bunların uygulamalarına ait ilkeleri saptamak amacıyla kurulan Etik Kurulu’nun yapısı, görevleri ile çalışma usullerini düzenlemek.

Kapsam
Madde 2 – Bu Yönerge,
a) Üniversite mensuplarınca yapılan her türden bilimsel araştırma ve çalışmalar ile gerçekleştirilen bilimsel etkinlikler, desteklenen ve/veya yürütülen bilimsel araştırma-geliştirme projeleriyle ilgili araştırma etiği konularını,
b) Üniversitenin her çeşit basım ve yayın organları veya Üniversite dışındaki diğer yayın organlarında yayımlanan ya da yayımlanmak üzere gönderilmiş olan her tür yayınla ilgili yayın etiği sorunlarını,
c) Üniversitenin her çeşit desteğinden yararlanmakta olan veya yararlanmak üzere başvuran öğretim elemanları veya araştırmacı kişi ve kuruluşlarla ilgili akademik etik konularının değerlendirilmesi işlemlerini,
d) Üniversitede eğitim ve öğretim süreçlerinde ortaya çıkan etik sorunları,
e) Üniversitenin topluma hizmet ve toplumsal sorumluluklarının söz konusu olduğu durumlarda ortaya çıkan etik konuları,
f) Üniversitenin paydaşlarıyla ilişkilerinde ortaya çıkan etik sorunları,
g) Üniversitenin farklı birimleri ve çalışanları arasındaki ilişkilerde ortaya çıkan etik sorunları,
h) Etik Kurul’un yapısı, görevleri ve çalışma biçimini,
ı) Etik Kurul’a başvuru ve etik değerlendirme süreçlerine ilişkin konuları kapsar.

Dayanak
Madde 3 – Bu Yönerge; Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 90.maddesi ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunun 14. ve 42. maddeleri ile “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi” başta olmak üzere bilim etiğine ilişkin konularda Türkiye Cumhuriyetinin imzaladığı tüm uluslararası antlaşmalar, ve iç hukukun diğer düzenlemeleri ile 26 Aralık 2007 tarih ve 26738 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği” esas alınarak hazırlanmıştır.

Tanımlar
Madde 4 – Bu esaslarda geçen sözcük ve deyimlerden;
Kurum: Galatasaray Üniversitesini;
Rektör: Galatasaray Üniversitesi Rektörünü;
Senato: Galatasaray Üniversitesi Senatosunu;
Yönetim Kurulu: Galatasaray Üniversitesi Yönetim Kurulunu
Birim: Galatasaray Üniversitesine bağlı bütün idari ve akademik birimleri;
Kurul: Galatasaray Üniversitesi Etik Kurulunu;
Başkan: Galatasaray Üniversitesi Etik Kurul Başkanını;
Üye: Etik kurul üyesini,
Etik: İnsan yaşamını ilgilendiren bilimlerde yapılabilecek hareketlerin sınırlarını, davranışın öncesinde yol gösterici ve sınırlayıcı kurallar topluluğunu ifade eder.

Üniversitenin Temel Etik İlke ve Değerleri
Madde 5 – Üniversite; tüm üyelerinin bireysel onurunu ve kimliğini, mesleki saygınlığını tanır. Bilim ve teknoloji, sanat, araştırma, yayın, eğitim-öğretim, hizmet ve toplumla ilişkilerde üniversite yaşamının ve akademik faaliyetin evrensel etik ilkelerinin en vazgeçilmez değerler zinciri olduğuna inanır. Dürüstlük, insan onuruna, emeğine ve insan haklarına saygı, adalet, akademik özgürlük, sorumluluk, güvenilirlik, bilimsel kuşkuculuk, eleştirel bakış, yeni kavramlara açık olma, koruma, çevreye, doğaya ve canlı haklarına duyarlılık bu ilkelerin temelini oluşturur.

Bilimsel araştırmalarda bilimsel disipline bağlılık, tarafsızlık, yaşam ve çevreye saygı, zarar vermeme, olası zarar ve riskler konusunda tüm ilgilileri bilgilendirme, araştırmalara özgür irade ile katılma, insan ve topluma karşı sorumluluk gibi etik ilkelere uyum esastır.

Yayınlarda; intihal, uydurmacılık, çarpıtma, yayın tekrarı, dilimleme, hayali yazarlık ve bilimsel ihmal gibi etik ihlallere yol açılmaması; yayına temel oluşturan araştırmanın tasarım, planlama, yürütülme aşamalarında katkıda bulunanların adlarına yer verilmesi; eksiksiz ve doğru kaynak gösterilmesi, gereken biçim ve doğrulukta atıflarda bulunulması, araştırmayı destekleyenlerin belirtilmesi etik anlayış ve olgunluğun gereğidir.

Toplum ve insanlığa karşı sorumluluklarda; bilimsel ve sanatsal çalışmaların, fikri mülkiyet ve kullanım hakları saklı kalmak koşuluyla insanlığın ortak malı olması nedeniyle araştırma ve sanatsal çalışmaların içeriğinin toplum, insanlık yararını ilgilendiren hiçbir bölümü gizlenemez, değiştirilemez, çarpıtılamaz ve yasaklanamaz.

Eğitimde; öğretim elemanları profesyonellik, sorumluluk, adalet, eşitlik ilkeleri çerçevesinde etkili ve güvenli bir eğitim ortamı sağlamak, tarafsız ve nesnel değerlendirme yapmak durumundadır.

Yerleşke yaşamında; yönetimde, yönetilmede, bireylerin ve ürünlerin değerlendirilmesinde, sınavlar, jüri üyelikleri, performans ve başvuruların değerlendirilmesinde, hakemlik ve editörlükler gibi bireysel ve kurumsal ilişkilerin yürütülmesinde, Üniversite’nin temsil edildiği her ortamda ve kamuya açık diğer hizmet ve etkinliklerin yerine getirilmesinde tüm personel ve öğrenciler temel etik ilke ve kuralları benimser.

Etik Kurulun Yapısı
Madde 6 – Etik Kurul; Üniversite Yönetim Kurulunca seçilecek Profesör unvanlı bir akademisyen başkanlığında 7 asil üyeden oluşur. Etik kurul ilk toplantısında bir başkan yardımcısı ve raportör seçer. Başkanın görev süresi sona erdiğinde yeniden seçilebilir. Başkanın herhangi bir nedenle görevinin başında bulunmadığı oturumlarda, Kurula Başkan Yardımcısı başkanlık eder.

Etik Kurul Üyelerinin görev süresi üç (3) yıldır. Görev süresi biten bir üye yeniden seçilebilir.

Etik Kurul Üyeliğini Sona Erdiren Haller
Madde 7 – Ölüm, istifa, emeklilik vb. doğal nedenlerin dışında, aşağıdaki hallerin gerçekleşmesi durumunda üyenin kurul üyeliği sona erer:
a) Bir takvim yılı içinde, izinsiz veya mazeretsiz olarak üç toplantıya katılmaması,
b) Adli ve/veya idari soruşturma neticesinde Etik davranış ilkelerine aykırı davrandığı tespit edilen üyenin kurul üyeliğinin üniversite yönetim kurulu kararı ile sonlandırılması,
c) Görev süresinin tamamlanması,
d) Üniversiteden ayrılması,
e) Yasal bir nedenle (altı ay ve daha fazla Yurt dışında bulunması, raporlu olması vb.) altı aydan fazla kurul toplantılarına katılmaması, durumudur.

Kurul üyeliğini sona erdirici bir nedenle üyeliğin sona ermesi durumunda, yönetim kurulu ilk toplantısında yeni bir üye seçer. Yeni seçilen üye, yerine seçildiği üyenin kalan süresini tamamlar.

Etik Kurulun Görev ve Sorumlukları
Madde 8 – Etik Kurul;
a) Üniversitenin akademik ve idari birimlerinde bilim, yayın, eğitim-öğretim ve hizmet faaliyetleri ile Üniversitenin toplumla ilişkilerinde ortaya çıkan Etik sorunlarda, Etik ilke ve kurallar doğrultusunda, yeterli ve inandırıcı kanıtlara dayalı değerlendirme yapar ve görüş bildirir,
b) Yeni ve yerleşmemiş yöntem ve teknolojilerin uygulanması gerektiğinde yeni ilke ve kurallar oluşturur,
c) Etik ilke ve kuralların uygulanma yöntemlerini belirler,
d) Üniversite bünyesinde temel alınacak Etik ilkeleri ve politikaları geliştirir,
e) Üniversitede Etik yaşam kültürünün yaygınlaşması ve Etik duyarlılık kazanılması için eğitim ve benzeri çalışmaları düzenler,
f) Üniversite bünyesinde ortaya çıkan Etik sorunları değerlendirerek gerektiğinde uzman Etik kurullar oluşturulması için Rektörlüğe öneride bulunur,
g) Üniversite bünyesinde kurulmuş uzman Etik kurulların oluşturdukları Etik ilke ve uygulamaların Üniversitenin benimsemiş olduğu temel Etik ilkelerle bütünleşmesine yönelik değerlendirmeler ve önerilerde bulunur,
h) Üniversite bünyesinde kurulmuş uzman Etik kurullarda görev alacak bireylere eğitim imkanı sağlar,
i) Üniversite bünyesinde kurulmuş uzman Etik kurullar arasında eşgüdümü sağlar, bu kurulların anlaşmazlıklarında ya da çözümleyemedikleri konularda hakemlik yapar,
j) Hakkında değerlendirme yaptığı, karar aldığı ve görüş verdiği tüm Etik konular ve sorunlarda gizlilik içinde çalışır ve ilgili tüm bilgi ve belgeleri saklı tutar,
k) Üniversite birim ve görevlilerinin Etik ilke ve standartlara aykırı tutum ve davranışlarda bulunduğunun tespiti halinde uygulanacak yaptırımları belirler. Etik dışı tutum ve davranışın TCK kapsamında suç unsuru olduğu kanaatine varıldığında, gereği yapılmak üzere Rektörlük Makamına bildirir,
l) Yapılan ihbar ve şikâyetin; ilgiliyi mağdur etmek amacıyla ve uydurma bir suç isnadı vb. davranışlarla, Türk Ceza Kanunu kapsamında açıkça suç tanımları içerisinde olduğu anlaşılan bireylerin isim ve davranışlarını, gereği yapılmak üzere Rektörlük Makamına bildirir.

Etik Kurulun Çalışma Biçimi
Madde 9 – Etik kurulun çalışma düzeni aşağıda tanımlandığı gibidir:
a) Etik Kurulca incelenecek konular ve değerlendirilecek dosyalar, Etik Kurula Rektör tarafından havale edilir.
b) Etik Kurul, başkanın çağrısıyla gündemi görüşmek üzere yılda en az 2 defa ve üye sayısının en az üçte ikisinin katılımı ile toplanır. Üyeler çekimser oy kullanamaz. Gerektiğinde başkanın çağrısı ile olağanüstü toplantı yapılabilir. Kurulun görüşmeye aldığı konu Etik Kurul üyeleri hakkında ise, ilgili kurul üyesi kurul toplantılarının bu kısmına iştirak edemez.
c) Kurul, değerlendirmelerini dosya üzerinden yapar; gerektiğinde ilgili bireylerden yazılı ya da sözlü bilgi alır. Hakkında Etik ihlali başvurusu bulunan bireylere Etik Kurul önünde savunmalarını yapma hakkı tanınır. Savunma hakkının kendilerine bildirildiği tarihten itibaren 15 gün içinde yanıt vermeyen bireyler savunma haklarından vazgeçmiş sayılırlar. Bu durumda Etik Kurul eldeki mevcut bilgi ve kanıtlara dayalı olarak değerlendirme yapar ve görüş bildirir.
d) Etik Kurul inceleme ve değerlendirmeleri sırasında başka kurum ve kuruluşlarla yapması gereken yazışmaları Rektörlük aracılığıyla yapar.
e) Etik Kurul, başvuruları yalnızca Etik yönleriyle ele alır ve değerlendirir. İnceleme ölçütleri ve önerileri uluslararası sözleşme ve bildirgelere, yerleşik Etik ilke ve kurallara dayanır.
f) Başkan, Etik Kurulun inceleme ve değerlendirmesine sunulan her dosya için üyelerin görüşleri doğrultusunda, üyeler arasından bir raportör görevlendirir. Etik Kurul, gerektiğinde, konu ile ilgili uzmanları da, görüşlerine başvurmak üzere toplantılarına davet edebilir ya da uzmanlardan oluşan bir alt kurul oluşturabilir. Bu uzmanlar ya da alt kurullar Etik Kurul tarafından kendilerine havale edilen dosya üzerindeki çalışmalarını, belirlenen süre içinde tamamlayarak hazırladıkları raporu, Kurula sunarlar. Yapılan görüşmeler sonucunda, üye tam sayısının yarıdan bir fazlasıyla alınan gerekçeli karar Rektörlük Makamına sunulur.

Kurul Sekreteryası
Madde 10 – Kurulun sekreterya hizmetlerini yerine getirmek üzere gerekli personel, araç ve gereç Üniversite Rektörlüğü tarafından sağlanır. Etik Kurulun sekreterya işleri Üniversite Genel Sekreterliğince yürütülür.

Kurula Başvuru Şekli
Madde 11 – Kurula başvurular, şahsen ya da posta yoluyla Rektörlük Makamına yazılı olarak dilekçeyle yapılır. Yapılan başvurularda, bir dilekçede mevzuat gereği bulunması gereken unsurlar aranır. Eksik dilekçeler tamamlanması için ilgiliye iade edilir. Başvuranın kimlik bilgileri gizli tutulur. Dilekçenin Etik Kurula ulaştığı andan itibaren en geç 30 gün içinde değerlendirilmesi gerekir.

Sorumluluk
Madde 12 – Etik Kurulun olumlu veya olumsuz görüşüne karşın yasal sorumluluk, araştırmayı yapan araştırıcılara aittir. Etik Kurul Kararları danışma niteliğindedir. Hiçbir zaman yasal bağlayıcılık gücü yoktur. Kurul, vermiş olduğu kararlardan dolayı herhangi bir cezai, hukuki ve tıbbi sorumluluk altına girmez.

Yürürlük
Madde 13 – Bu esaslar, Galatasaray Üniversitesi Senatosu tarafından kabul edildikten sonra yürürlüğe girer.

Yürütme
Madde 14 – Bu esaslar, Galatasaray Üniversitesi Rektörü tarafından yürütülür.